cinsiyet tarafsızlığı ne demek?

Cinsiyet tarafsızlığı, (önad olarak: Cinsiyetsiz) dilin ve diğer sosyal kurumların insanların cinsiyetlerine göre ayrılmaması gerektiği düşüncesidir. Bu, bir cinsiyetin diğerine göre daha uygun olduğu sosyal roller olduğu izleniminden kaynaklanan ayrımcılığı önlemek içindir. Cinsiyet tarafsızlığı savunucuları Cinsiyetsiz umumi tuvaletler gibi belli başlı uygulamaları destekler. Hukukta cinsiyet tarafsızlığının velayet anlaşmazlıklarının mahiyetini değiştirdiği ve boşanma durumunda babaların çocuklarının velayetini alma olasılığını artırdığı görülmüştür.¹

Cinsiyetin yasal tanımı, özellikle trans bireyler için tartışmalı bir konu olmuştur. Bazı ülkelerde insanların yasal olarak diğer bir cinsiyete geçebilmesi için önce kısırlaştırmaya tabi tutulması gerekir.²

Cinsiyetteki gri alanlar

Cinsiyet kavramında bulunan bazı boşluklar ve gri alanlar cinsiyet tarafsızlığıyl doğrudan ilişkilidir. Cinsiyete hukuki bir standart getirmeye çalışmak kendini interseks, üçüncü cinsiyet, trans veya daha genel olarak non-binary diyen insanlara da bir ölçü koymak demek olacaktır.

Cinsiyetsiz dil

Dili cinsiyetsizleştirme çabaları başta mesleklerle ilgili olarak ortaya çıktı. Bilim adamı veya iş adamı yerine bilim insanı ve iş insanı demek gerektiği yönünde bilinçlendirme kampanyaları yapıldı.

Bu akım daha ileri giderek İngilizce gibi bazı dillerdeki kişi zamirlerini cinsiyetten arındırmaya çalıştı. He veya she zamirleri yerine kişinin cinsiyetini göz önüne almayacağımız yeni bir üçüncü kişi zamiri üretmeye ağırlık verdiler.³

İsveççe bunu başaran dillerden biri oldu ve Türkçenin de bir üyesi olduğu cinsiyetsiz diller ailesine katıldı.⁴

Feminizm ve maskülizm ile ilişkisi

Cinsiyet tarafsızlığı, kadınlara, erkeklere ve diğer cinsiyetten insanlara, hiçbir ayrım gözetmeksizin yasal olarak eşit muamele edilmesini vurgulamaktadır. Bu hedef prensipte hem feministler hem de maskülistlerle paylaşılıyor. Bununla birlikte, cinsiyet tarafsızlığında vurgu, belirli cinsiyetlerin haklarına odaklanmaktan ziyade, toplumsal cinsiyet perspektifini tamamen aşmaktır.

Transhümanizm ile ilişkisi

Transhümanist bir perspektiften, cinsiyet tarafsızlığındaki bir değişim, postgenderizm hareketinin doğrudan bir sonucu olarak görülüyor.⁵ Cinsiyet akışkanlığı ve postgenderizm ile birlikte, cinsiyet tarafsızlığı, bir trans hümanizm hareketinin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir. Bir bireyin fenotipinin cinsiyet sınıflandırması için birincil temel olarak hizmet ettiği göz önüne alındığında, trans hümanizm, gelecekteki toplumlarda cinsiyet tarafsızlığına izin vererek ikili cinsiyet sistemini aşındıracaktır.

Kaynakça

Orijinal kaynak: cinsiyet tarafsızlığı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. Regina Graycar, Jenny Morgan, The Hidden Gender of Law (2002), p. 260. ↩

2. ↩

3. Clarke, J. A. (2019). They, Them, and Theirs. Harvard Law Review, 132(3), 895–991. ↩

4. ↩
5. ↩

Kategoriler